In ruim honderdtwintig jaar tijd veranderen er dingen. In dit geval is de bedrijfskleding van toen niet meer dezelfde als in die beginjaren van de vorige eeuw, om maar niet te spreken over de samenstelling van de stof. Waar katoen het lichaam sierde heeft men het nu over “climacool” en andere gebezigde termen die het lichaam op temperatuur moeten houden. En dan hebben we het niet eens over de kleuren…

 

In 1900 werd de “Amsterdamsche Football Club” Ajax opgericht. Het shirt van toen was rood en wit, maar verticaal gestreept en in gelijke banen verdeeld. De broek was, net als de kousen, zwart van kleur. Op de sok van toen zat een rode manchet. Typisch Amsterdamse kleuren, maar zo waren er al zovelen in die tijd. Het moest anders en het werd ook anders. Het logo werd in 1911 aangepast en het oude shirt maakte plaats voor een wit-rood-wit exemplaar, zoals we dat nog kennen. De reden was dat Ajax landelijk ging spelen en Sparta exact dezelfde clubkleuren kende. De voetbalvereniging VVV (Veni Vidi Vici) werd opgeheven en ging als cricketclub door.Het witte shirt met de brede rode baan werd door de voetballers van deze club die overstapten naar Ajax geïntroduceerd en goed bevonden  De broek werd veranderd van zwart naar wit. De kousen bleven zwart, maar de rode manchet werd vervangen door een manchet met de kleuren rood en wit.

Eigenlijk speelt Ajax dus al 109 jaar in hetzelfde shirt qua kleursamenstelling. Dat mag men best traditioneel noemen. De verhuizing in 1934 naar Stadion De Meer was aanleiding om het logo voor de derde maal te veranderen en hiermee ook de thuiskleuren. Dit bleef beperkt tot de kousen dit keer. De zwarte kous verdween richting de archieven en de rode manchet werd in ere hersteld. De kleur werd en is nog altijd wit, dus nu getooid met een rode manchet. Sportmerken claimden toen nog niet het alleenrecht om het shirt te mogen opsieren met hun logo. Alles was zonder enige vorm van reclame zichtbaar, want commercie speelde in die tijd een ondergeschikte rol…

Naarmate er successen ontstaan wil iedereen iets van je. De periode vanaf half jaren zestig waren aanleiding voor die grotere merken om hun logo op het shirt te laten prijken. Het Franse Le Coq Sportif maakte als eerste die stap in de geschiedenis van het betaalde voetbal. Ook de eeuwige rivaal werd gestrikt om met dit merk hun wedstrijden te gaan spelen. Uitshirts waren er echter amper, Ajax had in die tijd een geheel wit uittenue, later afgewisseld met blauwe shirts, witte broeken en blauwe kousen en de ouderen onder u herinneren wellicht het rode tenue dat men droeg tijdens de Europacup 1-finale tegen Juventus.

In de beginjaren tachtig werd shirtreclame ingevoerd. De cassettebandjesgigant TDK werd de eerste langdurige shirtsponsor van Ajax. Le Coq Sportif werd vervangen door Puma half jaren zeventig. Maar het Franse merk maakte in 1980 een rentree op het Amsterdamse shirt. In 1985 kwam Kappa, dat vervolgens weer werd opgevolgd door Umbro en er kwamen diverse uitshirts op de markt. Sommige shirts hielden het langer dan één seizoen vol, maar de commercie begon al zijn intrede te doen. Het traditionele logo van de Griekse held werd vervangen door een logo met elf lijnen, die verdacht veel uiterlijke kenmerken van een smurf kende. Het zou zogezegd grafische en technische redenen hebben waardoor het logo moest veranderen. Inmiddels bestaat dit logo ook al bijna dertig jaar, al zal het bij mij nooit wennen, traditioneel als ik ben…

Inmiddels zitten we in een tijd dat zowel het Adidas thuis- als het uitshirt jaarlijks worden veranderd, veelal onder druk van de fabrikant en de commerciële kant van het verhaal. Zo kan het dus dat het Ajax Museum zo ondertussen rond de zeventig (!) wedstrijdshirts in haar collectie heeft, evenzovele fanshop-shirts, maar er is plaats voor uitbreiding. Ben jij nog in het bezit van een Ajax-shirt en doe je hier niets meer mee, stuur dan even een mailtje naar info@ajaxmuseum.nl en wie weet verrijk jij onze collectie. Er is altijd ruimte voor nóg meer geschiedenis, tot in lengte van dagen…

Tekst Andre van der Voort